U quái buồng trứng (u tế bào mầm – Germ cell tumors) hay còn được gọi là u bì buồng trứng, u nang bì buồng trứng hay Teratoma buồng trứng, có nguồn gốc phát triển phát triển từ tế bào mầm nguyên thuỷ của buồng trứng

Vừa qua, Khoa Ngoại Gan mật – Tiêu hoá và Ung bướu, Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương đã phẫu thuật nội soi cắt u quái buồng trứng cho bệnh nhân Nữ, sinh năm 1986 ở Đại Từ - Thái Nguyên.  Bệnh nhân đã có 1 con lớn 10 tuổi và có dự định có con thứ 2 (đã tiến hành làm IVF, hiện đang lưu phôi chờ cấy nhưng do khối u to chèn ép nên được chỉ định phẫu thuật trước khi cấy phôi vào tử cung). Chỉ trong 15 phút phẫu thuật, khối u buồng trứng được cắt và giải phóng ra khỏi các thành phần xung quanh. Đây là ca mổ với kỹ thuật mổ nội soi không khó về chuyên môn. Theo TS Nguyễn Minh Trọng, sự thống nhất của phẫu thuật viên và nhà sản khoa cùng bệnh nhân là chủ động lấy u qua đường trắng trên dưới rốn (thường thì sẽ lấy u qua đường ngang trên xương mu để đảm bảo thẩm mỹ). Sự thống nhất này là để đảm bảo tối đa tránh viêm dính vùng tiểu khung để cho bệnh nhân thuận lợi cho việc cấy phôi thai vào tử cung sau mổ.  Sau mổ, bệnh nhân được ăn ngay ngày đầu và ra viện sớm.

Một số hình ảnh của khối u trong mổ

TS Nguyễn Minh Trọng, Trưởng khoa Ngoại gan mật, tiêu hoá và ung bướu cho biết: U quái buồng trứng (u tế bào mầm – Germ cell tumors) hay còn được gọi là u bì buồng trứng, u nang bì buồng trứng hay Teratoma buồng trứng, có nguồn gốc phát triển phát triển từ tế bào mầm nguyên thuỷ của buồng trứng (1). Chúng có thể lành tính (ví dụ: u quái trưởng thành) hoặc ác tính (ví dụ: u quái chưa trưởng thành, u tế bào mầm, khối u túi noãn hoàng, u tế bào mầm phối hợp). (Hình 1). Các khối u này có cấu trúc gồm các mô bã, tóc, da, xương… 

Hình 1: Nguồn gốc của các loại u buồng trứng (1)

Phân loại: Các loại mô học của u tế bào mầm phát sinh từ buồng trứng tương tự như các loại phát triển trong tinh hoàn của nam giới. U có thể được chia thành các loại:

+) U quái – Tên gọi u quái đề cập đến một khối u biệt hóa thành các quần thể tế bào loại soma (thường bao gồm các quần thể tế bào thường có nguồn gốc từ ngoại bì, nội bì và trung bì) có thể là điển hình của sự phát triển trưởng thành hoặc phôi thai và lạ đối với các tế bào này. vị trí giải phẫu mà chúng được tìm thấy. Chúng được chia thành bốn loại:

• Trưởng thành (nang hoặc đặc, lành tính)
• Chưa trưởng thành (ác tính)
• Ác tính do một thành phần của một khối u ác tính khác
• monodermal hoặc biệt hoá cao

+) Dysgerminomas – Đây là phiên bản nữ của u tế bào nam và về cơ bản bao gồm các tế bào mầm chưa trưởng thành. (Xem "Giải phẫu và bệnh lý của khối u tinh hoàn".)

+) Khối u túi noãn hoàng – Đây là ung thư biểu mô (u biểu mô) biệt hóa thành túi noãn hoàng/dạng nhau thai nguyên thủy (còn gọi là khối u xoang nội bì).

+) U tế bào mầm hỗn hợp – Đây là những khối u có từ hai loại OGCT ác tính trở lên. Sự kết hợp phổ biến nhất là một khối u tế bào mầm và khối u túi noãn hoàng.

+) Các OGCT hiếm – Các OGCT hiếm bao gồm:

• Ung thư biểu mô phôi đơn thuần
• Ung thư biểu mô màng đệm nongestational
• U đa phôi đơn thuần

Theo TS Trọng: Đối tượng dễ mắc phải u bì buồng trứng là phụ nữ trong độ tuổi khoảng 20-30. Phần lớn các trường hợp mắc căn bệnh này được phát hiện bằng phương pháp chẩn đoán hình ảnh (siêu âm, cắt lớp vi tính, cộng hưởng từ...) hoặc khi mổ lấy thai. U bì buồng trứng thường là lành tính nhưng vì cấu tạo rất phức tạp, phát triển từ mô thượng bì trong phôi thai nên nếu không phát hiện và xử lý kịp thời có thể gây nguy hiểm tính mạng. Việc hiểu rõ bản chất của khối u giúp cho các phẫu thuật viên tiêu hoá, sản khoa lựa chọn phương pháp phẫu thuật và đặc biệt tránh làm vỡ u trong ổ bụng (tốt nhất là lấy trọn vẹn u nhưng trong những trường hợp u quá lớn thì phải được khu trú  chỗ mở u ở ngoài thành bụng).

Trọng Minh